Seleniumverbindingen gaan kanker tegen

In een nieuwe wetenschappelijke studie hebben Deense onderzoekers van de universiteit van Kopenhagen aangetoond dat gemethyleerde seleniumverbindingen het immuunsysteem van het lichaam kunnen beïnvloeden en het beter in staat stellen om bepaalde vormen van kanker tegen te gaan. Deze seleniumverbindingen komen voor in voedingsmiddelen als knoflook en broccoli, maar ook in seleniumgist.

Sommige vormen van kanker, zoals huidkanker, prostaatkanker en vormen van leukemie verzwakken het immuunsysteem van het lichaam door het zo te overprikkelen dat het uiteindelijk niet meer functioneert, waardoor kankercellen vrij spel krijgen in het lichaam. Dit onderzoek laat zien dat het gebruik van seleniumverbindingen die door de spijsvertering kunnen worden omgezet in methylselenol het immuunsysteem beter in staat stellen tegen kanker te vechten.

De immuunactiverende stof NKG2D

De stofwisseling van verschillende anorganische en organische seleniumverbindingen in het lichaam is complex en luistert nauw. De verbinding methylselenol reguleert de productie van een stof die NKG2D heet en die de immuunfunctie van het lichaam activeert. De stof komt in grote hoeveelheden vrij als er bijvoorbeeld sprake is van hitte-schok, virale infecties of ontstekingen, maar wordt ook aangetroffen in het bloed en op het oppervlak van tumoren bij kankerpatiënten. Het is daarom ook een signaalstof voor ernstige ziekten. De seleniumverbindingen die in het lichaam in selenide worden omgezet, kunnen de aanmaak van NKG2D niet reguleren en zijn daarom minder effectief tegen kanker. Hier komt de seleniumgist om de hoek kijken, want die bevat wel het gemethyleerde selenium dat effectief is gebleken bij de behandeling van kanker.

Seleniummechanismen

Selenium bestrijdt kanker voornamelijk via twee wegen: apoptose en anti-angiogenese. Bij apoptose worden enzymen zodanig beïnvloed dat kankercellen afsterven. Apoptose wordt ook geprogrammeerde celdood genoemd. De andere manier, anti-angiogenese, is een proces dat de vorming van nieuwe bloedvaten naar de kankertumor belemmert. Zonder de aanvoer van voldoende voedingsmiddelen door nieuwe bloedvaten zullen de kankercellen sterven.
De effecten van selenium op kanker worden versterkt door de conventionele chemotherapie.

Suppletie is noodzakelijk

Andere wetenschappelijke studies met betrekking tot selenium hebben aangetoond dat een dagelijks supplement van 200mcg seleniumgist het aantal gevallen van kanker en ook het aantal overlijdens aan die ziekte kon reduceren. Het hierboven besproken onderzoek suggereert echter dat het type selenium dat tegen kanker wordt gebruikt van grote invloed is op de resultaten. Het is belangrijk op te merken dat de SELECT-studie uit 2008 geen statistisch significant effect tegen kanker liet zien. Het negatieve resultaat dat velen verbaasde, is aan verschillende oorzaken toegeschreven, waaronder de veronderstelling dat de patiënten geen gebrek aan selenium hadden. Volgens dit nieuwe Deense onderzoek kunnen de resultaten ook worden verklaard door het feit dat er geen gemethyleerde seleniumverbindingen werden gebruikt.

De onderzoekers wezen er bovendien op dat het onmogelijk is om alleen uit de voeding de hoeveelheid seleen binnen te krijgen die noodzakelijk is om effectief te zijn tegen kanker.

Bronnen:

Hagemann-Jensen M, et al., 'The Selenium Metabolite Methylselenol Regulates the Expression of Ligands That Trigger Immune Activation through the Lymphocyte Receptor NKG2D', in: J Biol Chem. 2014, 289(45): 31576-90
Weekley CM, et al., 'Uptake, distribution, and speciation of selenoamino acids by human cancer cells: X-ray absorption and fluorescence methods', in: Biochemistry 2011, 50(10): 1641-50

Kan een schaarse voedingsstof onvruchtbare stellen helpen?

Een nieuwe studie legt verband tussen aandoeningen van de schildklier en vrouwelijke onvruchtbaarheid. Daarnaast is bekend dat de essentiële microvoedingsstof selenium noodzakelijk is voor een normaal functioneren van de schildklier. Het moderne voedsel bevat zeer weinig selenium en de vraag is dus: kan het gebruik van een seleniumsupplement een goede optie zijn voor onvruchtbare stellen voordat ze mogelijk aan een kostbare IVF-therapie beginnen?

De meeste mensen geloven, en met reden, dat onvruchtbaarheid voornamelijk het gevolg is van een slechte spermakwaliteit, maar een Britse studie1 die onlangs werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift The Obstetrician & Gynaecologist wijst op een heel andere verklaring: aandoeningen van de schildklier bij de vrouw. Volgens de onderzoekers die de studie uitvoerden, kunnen afwijkingen van de schildklier een negatief effect hebben op de gezondheid van het voortplantingssysteem en leiden tot minder kans op conceptie, een verhoogd risico op miskramen en andere vormen van negatieve invloed op de zwangerschap en conditie van de pasgeborene. De schildklier produceert kennelijk hormonen die een sleutelrol spelen voor de groei en ontwikkeling. Veranderingen in het functioneren van de klier hebben daarom wellicht grote invloed op de voortplantingsbiologie vóór, tijdens en na de conceptie.

Seleniumtherapie?

Het is algemeen bekend dat selenium, een essentiële microvoedingsstof in ons voedsel, nodig is voor het goed functioneren van de schildklier. Veel West-Europeanen krijgen om verschillende redenen te weinig van deze voedingsstoffen binnen en dat zou heel goed van invloed kunnen zijn op bepaalde biologische functies. De vraag in dit verband is of het gebruik van een seleniumsupplement in aanmerking komt als eerste stap in de behandeling van onvruchtbare stellen, voordat de kostbare IVF (in vitro fertilisatie) in beeld komt. Het is de moeite waard om het te proberen, omdat het een veilige, natuurlijke en biologisch essentiële voedingsstof betreft die noodzakelijk is voor de normale gezondheid van mens en dier.

Gebruikt voor vee

Veeboeren en veehandelaren zijn al tientallen jaren bekend met de rol van selenium. Zij zijn zich ervan bewust dat seleniumsupplementen van vitaal belang zijn voor een goede vruchtbaarheid van het vee. Om een of andere reden is die kennis niet geïntroduceerd in de menselijke geneeskunde, hoewel er verschillende studies zijn die op een duidelijk verband tussen de seleniumstatus en zwangerschap wijzen. In een studie2 uit 1998, uitgevoerd door de Schotse wetenschapper Allan MacPherson, werd aangetoond dat seleniumsupplementen bij onvruchtbare mannen tot een vermindering leidden van het aantal misvormde zaadcellen, een probleem waarvan bekend is dat het lage beweeglijkheid van de zaadcellen en een slechte vruchtbaarheid veroorzaakt. Selenium ondersteunt bepaalde selenoproteïnen die mutaties van het DNA in de zaadcellen, de oorzaak van misvormde zaadcellen, tegengaan.

Een goed begin

Selenium is noodzakelijk voor het normaal functioneren van 25-30 verschillende selenoproteïnen die van invloed zijn op het immuunsysteem, de groei en ontwikkeling, bescherming van het DNA in de cellen en nog een aantal vitale functies. Er is dan ook alle reden om ervoor te zorgen dat we voldoende van de voedingsstof binnenkrijgen. En aangezien onderzoek een lage seleniumstatus in verband brengt met vruchtbaarheidsproblemen bij zowel mannen als vrouwen, kan het gebruik van een supplement met deze stof een goed begin zijn voor de behandeling van dergelijke problemen, voordat duurdere therapieën in aanmerking worden genomen.

Bron:

1) The Obstetrician & Gynaecologist, 23 jan 2015, DOI: 10.1111/tog.12161
2) British Journal of Urology, 1998, 82(1, juli): 76-80.